1945: Kêu cứu đói (Famine de 1945, appel aux compatriotes)

Nước Việt-Nam bao nhiêu đau khổ

Người Việt-Nam đã rõ hay chưa ?
Nam-Kỳ thóc gạo đốt lò,
Bắc Trung chết đói đã già trăm muôn .

Chết vì nỗi đói cơm rách áo,

Chết vì chưng hèn yếu cô đơn.
Nơi nơi xác chết dơ xương,
Bụi bờ ngày nắng đêm sương dãi dầu.
May che mặt, được tàu lá chuối,

Người thương tâm thắp vội nén hương.

Còn bao nhiêu kẻ chết đường,
Thảm thay, ai biết đoái thương chỗ nào !

Khắp các chợ, kẻ gào khóc mẹ,

Mẹ bỏ con, không thể nuôi con.
Thương con như nước trong nguồn,
Thế cùng, đứt ruột bỏ con ! Hỡi trời !
Đành lià con, có sống đâu !
Chung quanh, cùng khổ như nhau,
Mình còn chết đói, gạo đâu cứu người !
Lại có nơi mẹ chôn con bé,

Nó chấp tay lạy mẹ xin tha .
Sinh con, khúc ruột rứt ra,
Bởi chưng nạn đói, khóc mà chôn con !

Sao xiết kể nguồn cơn thảm thiết,

Cứu ! Cứu mau, mới thiệt thương nòi.

…………………………….

Trông con ta, nghĩ đến con người.

Tiền quyên đổi lấy phúc trời
Bắc Nam cùng một giống nòi ! Cứu nhau !

……………………………….

Ngày ngày ta nuốt miếng cơm,

Tưởng người, cơm mắc ở ngang họng này !
Cho ! Cho nữa, cho ngay kẻo muộn,
Cho ! Cho thêm ! …………………..

……………………………

Cho bạc vàng , còn lo chưa đủ,

Nỗi đau chung, xin rỏ lệ chung.
Thuyền lương vượt bể chập chùng,
Mang về Trời Bắc chút lòng xót thương.

• Bài này đăng hồi tháng tư 1945 ở báo Dân-Thanh Sàigòn. Thư ký toà soạn tự ý đổi đi vài câu, không hỏi tác giả. Bài này có in ở đầu cuốn So Tơ ( In lần đầu tại Sàigòn , mà thất lạc vì chiến- tranh). Nay tác giả cố nhớ để ghi một việc quốc dân nên không bao giờ quên. Song nhớ còn thiếu sót, xin độc giả lượng cho.

Xuân Việt.

(Trích tập thơ Tao Phùng)

1954.